سینا ابهری

 

یکی از مسائل نگران کننده برای والدین، کم پشت یا کرکی بودن موی نوزادشان است و معمولا دیگران، استفاده از تقویت کننده یا تراشیدن موی سر با تیغ را به آن ها پیشنهاد می کنند. کرکی و کم پشت بودن موی کودک تا سن 5 سالی طبیعی بوده و جای هیچ نگرانی نیست، اما با رعایت برخی اصول مراقبتی می توان موها را تقویت کرد. سوالات مهمی که ذهن والدین را در این زمینه درگیر می کند عبارتند از:

آیا ریزش موی نوزاد 6 ماهه طبیعی است؟ چه اتفاقی باعث ریزش مو در 6 ماهگی می شود؟ آیا تکه های طاسی روی سر کودک دو ساله عادی است؟ دلایل ریزش مو و راه های تقویتی آن کدامند؟

به همین دلیل این بخش از مشاورانه را به بررسی علل ریزش موی کودک، راه های درمانی موثر بر تقویت مو اختصاص داده ایم.

علت ریزش و کم پشتی موی کودکان

دلایل پزشکی و غیرپزشکی زیادی می تواند در ریزش موی سر کودک نقش داشته باشد که در ادامه برخی از آن ها را عنوان خواهیم کرد:

• علل غیرپزشکی ریزش مو

برخی مواقع کودکان موی خود را به دلایل غیرپزشکی از دست می دهند. این دسته از دلایل شامل موارد زیر می باشد:

• ریزش طبیعی مو در 6 ماهگی

اغلب نوزادان در 6 ماهی دچار ریزش مو می شوند، ریزش مو به دلیل جایگزینی و رشد موهای بالغ صورت می گیرد. این ریزش کاملا طبیعی بوده و جای هیچ گونه نگرانی ندارد، پس والدین می توانند منتظر چنین اتفاقی در شش ماه اول زندگی نوزاد خود باشند.

کودک در درون رحم مادر از سطح بالایی از هورمون ها برخوردار بوده است، با تولد و قطع این ارتباط مستقیم خونی با مادر، میزان هورمون ها افت شدیدی پیدا می کند و باعث می شود که موهای نوزاد وارد فاز استراحت شده و دیگر رشد نکنند و یا حتی دچار ریزش شوند، بنابراین از دست دادن موهای اولیه در شش ماه اول زندگی کاملا عادی و طبیعی است.

• ریزش به دلیل کشش زیاد

یکی از دلایل ریزش مو در کودکان، به خصوص دختران، کشیدن مو می باشد. بستن مدام مو یا کشیدن زیاد آن باعث ضعیف شدن ریشه مو و در نتیجه کاهش رشد یا حتی ریزش مو می گردد.

کشیدن مو در حالت های مختلف باعث واردشدن آسیب به فولیکول های مو می گردد خصوصا زمانی که موی بلندی داشته باشید، کشش مو به خاطر وزن مو تشدید می شود و این آسیب نیز افزایش می یابد. نهایتا آن بخش از مو که مدام در حالت کشیدگی است، به مرور زمان سست می شود و شروع به ریزش می کند.

• ریزش مو به علت سایش

گاهی ساییده شدن مدام مو به بالش یا تشک باعث ریزش و نازک تر شدن مو می شود. برای همین لازم است به وضعیت کودک خود در هنگام خواب توجه کنید، برای مثال اگر کودک تان همیشه به چپ می خوابد و یا عادت دارد که سرش را بالش یا تشکش بمالد، موهای آن طرف سرش طاس یا نازک می شوند.

ادامه دار شدن این وضعیت خواب باعث ایجاد تکه های بی مو و کچلی روی سر کودک می شود و وقتی کودک بزرگ تر شد در موقع خواب این تکه ها مشخص می گردند.

• استفاده از مواد شیمیایی

نباید برای کودکان، از محصولات شیمیایی مثل رنگ مو، بی رنگ کننده ی مو و یا مواد شیمیایی برای صاف یا فر کردن موهایشان استفاده کرد، زیرا اغلبِ این مواد شیمیایی بسیار قوی بوده و منجر به آسیب زدن به ساقه و ریشه مو خواهند شد که نهایتا باعث نازک شدن و ریزش مو می گردند.

• محکم شانه زدن مو

یکی از دلایل دیگر ریزش موی، شانه زدن محکم موی سر کودکان است. بهتر است والدین موی نوزاد نوپای خود را شانه نکنند و یا از برس های موی نرم و طبیعی برای این کار استفاده کنند و حتما دقت کند که مو کاملا بدون گره باشد تا هنگام شانه کردن کشیده نشود.

• خشک کردن موها

استفاده از سشوار برای خشک کردن یا صاف کردن موی کودکان باعث آسیب به موی کودک و ریزش آن می شود. برخی از والدین از سشوار برای خشک کردن موی کودک خود استفاده می کنند تا کودک سرما نخورد. اما باید به این نکته دقت کنید که برای استفاده از سشوار باید کم ترین گرمای آن را انتخاب کنید و نباید هر روز موی کودک خود را سشوار کشید.

 

• دلایل پزشکی ریزش و کم پشتی موی کودکان

از دلایل پزشکی ریزش مو می توان به دلایل زیر اشاره کرد:

• عفونت قارچی در پوست سر

عفونت قارچی یکی از دلایل ریزش موی کودکان است، عفونت قارچی سر پهن نوعی از عفونت قارچی است که منجر به ریزش موهای پشت سر کودک می شود. این بیماری زمانی پیشرفت بیشتری می کند که کودک از وسایلی مثل شانه و کلاه دیگران استفاده می کند. موی افراد مبتلا به این بیماری در قسمت های از سر ریخته و در این قسمت ها لکه های سیاه رنگی مشاهده می شود و همچنین در این نواحی پوست قرمز، برآمده و پوسته پوسته خواهد شد.

این بیماری ممکن است علایمی مانند تب و تورم غدد لنفاوی داشته باشد، برای درمان این نوع عفونت قارچی از داروهای خوراکی ضد قارچ به مدت هشت هفته و همچنین شامپوی ضد قارچ استفاده می گردد.

• زمینه های ژنتیکی

کم پشتی و نازک بودن مو در دوران کودکی امری املا طبیعی است اما تداوم این طاسی ممکن است دلایل دیگری داشته باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد. برخی از کودکان به دلایل ژنتیکی و ارثی با موی پرپشت و ضخیم به دنیا می آیند و برخی نیز با موهای کم پشت و نازک.

• تلوژن افلوویوم

رشد موها معمولا شامل دو دوره است، یک دوره استراحت و یک دوره رشد که معمولا دوره رشد حدود سه سال و فاز استراحت سه ماه به طول می انجامد.

یکی از مراحل طبیعی رشد مو تلوژن است و رشد مو زمانی که به این بخش از چرخه ی رشد خود می رسد، متوقف می شود. در این مرحله با ریزش موهای قدیمی، امکان رشد برای موهای جدید فراهم می شود. حدود 5 درصد از موهای شما به طور همزمان در فاز استراحت خواهند بود.

در کودکان مبتلا به توژن افلوویوم تعداد پیازهای مویی که در فاز استراحت قرار می گیرند بیش از حد معمول است. در نتیجه این کودکان به جای 100 تار مو در روز، 300 تار موی خود را از دست می دهند. ممکن است این میزان از ریزش مو برای شما محسوس نباشد یا این که شما بتوانید، قسمت های خالی شده را روی سر کودک خود مشاهده کنید. استرس، تغییرات هورمونی و تب از دلایلی هستند که می توانند باعث افزایش تعداد مویی شوند که قرار است وارد فاز استراحت گردند.

• آلوپسی آره آتا (طاسی سکه ای)

یکی از علت های شایع ریزش مو بیماری، آلوپسی آره آتا است که معمولا باعث ایجاد نواحی گرد طاس روی پوست سر می شود، آلوپسی یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن فولیکول های مو را خودی تشخیص نداده و به همین جهت به آن حمله کرده و منجر به ریزش موی سر می شود. این اختلال باعث ریزش تکه ای مو روی پوست سر می شود. این نوع بیماری براساس الگوی ریزشی که دارد به انواع مختلفی تقسیم می شود:

• آلوپسی آره آتا که در آن بخش هایی از سر فرد طاس می شود.
• آلوپسی توتالیس که در آن همه ی موی سر دچار ریزش می شود.
• آلوپسی یونیورسالیس که باعث ریزش موی کل بدن می شود.

برای تشخیص این بیماری باید به پزشک مراجعه کرد، پزشک با معاینه پوست سر کودک می تواند این بیماری را تشخیص دهد. در بیشتر کودکان مبتلا به آلوپسی آره آتا، درمان دارویی صورت گرفته باعث رشد موی سر طی یک سال می گردد. معمولا در درمان این بیماری از لوسیون، کرم و یا پماد کورتیکواستروئید، محلول ماینوکسیدیل، شامپو ماینوکسیدیل، پماد آنترالین به مدت یک سال استفاده می شود.

• اختلال موکَنی

اختلال موکنی نوعی اختلال روانی است که در دسته وسواس های فکری- عملی قرار می گیرد، در این نوع اختلال فرد برای رسیدن به آرامش به خصوص در مواجهه با موقعیت های استرس زا، شروع به کندن موهای سر و بدن خود می کند.

این اختلال در کودکان به سبب بروز عوامل استرس زا در زندگیش مثل از دست دادن فرد محبوب و یا به دنیا آمدن نوزاد جدید اتفاق می افتد و در آن موهای کودک به صورت تکه های نامنظمی خالی از مو می شود. کودکانی که به این اختلال دچار هستند معمولا روی سر خود تکه های بی مو و یا با موهای نصفه دارند.

شما برای رفع این مشکل باید در ابتدا عامل اصلی اضطراب و استرس کودک را شناسایی کنید و دقت کنید که سرزنش کودک به حل این مشکل کمکی نمی کند. زمانی که این اختلال در کودک رفع شود، موی او دوباره شروع به رشد می کند.

می توانید از درمان شناختی- رفتاری برای کودک استفاده کنید تا کودک دلیل انجام کار خود را درک کند و بتواند این رفتار را ترک نماید.

برخی از این کودکان، موهای کنده شده ی خود را می خورند و در نتیجه امکان دارد که توده ای از موهای هضم نشده در شکم آن ها تشکیل شود. پس باید این رفتار کودک را جدی بگیرید و برای حل آن اقدام نمایید.

گاهی اوقات که موهای کودکان را سفت می بندید، کودک موهای خود را می کشد، بهتر است در این مواقع موهای او را شل کنید تا کمی احساس راحتی کند و از کشیدن موی خود دست بردارد.

• کمبودهای غذایی

کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامین ها در بدن می تواند باعث ریزش مو در فرد شود. کمبود شدید آهن، روی و حتی پروتئین می تواند از دلایل ریزش و کم پشتی موی کودکان باشد. زمانی که بدن کودک مواد معدنی و ویتامین و پروتئین مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی دریافت نکند و یا میزان جذب این مواد در بدن کودک پایین باشد، ریزش مو در آن ها اتفاق می افتد.

رژیم های غذایی ناسالم یا رژیم های کم پروتئین یا گیاه خواری و همچنین اختلالات عصبی مثل پرخوری عصبی نیز می توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. والدین می توانند با مراجعه به یک متخصص اطفال و دریافت برنامه ی غذایی مناسب و مکمل های مورد نیاز، کمبودهای بدن کودک خود را رفع کنند.

• کم کاری تیروئید:

تیروئید غده ای است که با ترشح هورمون ها به کنترل متابولیسم بدن کمک می کند. کم کاری و پرکاری تیروئید می تواند باعث بروز مشکلاتی در بدن گردد. به زمانی که غده ی تیروئید به اندازه ی کافی هورمون تولید و ترشح نمی کنند، کم کاری تیروئید اطلاق می شود.

یکی از نشانه های کم کاری تیروئید ریزش موی کل سر می باشد. در کودکان نیز کم کاری غده تیروئید باعث ریزش مو می شود. برای درمان کم کاری تیروئید باید به پزشک مراجعه کرد و پزشک درمان دارویی با دورهای هورمونی را شروع می کند که این باعث توقف ریزش مو می شود و همچنین پس از چند ماه مصرفش دارو، موها دوباره شروع به رشد خواهند کرد.

• شیمی درمانی:

شیمی درمانی به درمان دارویی گفته می شود که در آن از مواد شیمیایی قدرتمند برای از بین بردن سلول هایی که رشد سریعی در بدن دارند، استفاده می گردد. این درمان ریشه ی مو را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ریزش مو می شود. در کودکان و افرادی که برای درمان از این روش استفاده می کنند، موها دچار ریزش می شود ولی بعد از طی دوره ی درمان دوباره موی سر رشد خواهد کرد.

منبع : دلایل کم پشتی موی کودکان